Steeds meer en meer wordt de ideale staat van Plato aangehaald. De vraag hoe onze samenleving ervoor staat wordt steeds boeiender gevonden. Waarschijnlijk omdat het steeds duidelijker wordt dat wij, met z'n alle, toch niet zo'n utopie geformd hebben, als dat we de afgelope eeuw ons hebben voorgedaan.

We blijven maar tegen onszelf zeggen dat de mens zoveel slimmer is geworden. Dat we toch zoveel nieuwe technologie en structuur in staat zijn. Hoe geweldig we onze wereld wel niet hebben gemaakt. Maar hoe je het ook wendt of keert, uiteindelijk begint dat beeld wat scheuren te krijgen. Enorme verdeeldheid is eigenlijk overal wel te vinden. Waar we afgelopen eeuwen werkte naar een uniform toekomstbeeld dat er voor iedereen even rooskleurig uitzag, begint dat mooie plaatje nu ineens minder vertrouwen te dragen.

Ik denk dat dit komt door de misvatting van een groeiende intelligentie. We zijn helemaal niet slimmer geworden. We zijn omvangrijker gaan denken. Hoe verder het brein op zoek gaat naar logische structuren, waar een land mee geregeerd kan worden, of een hobby mee van waarde voorzien kan worden. Daar zijn we extreem goed in geworden. In plaats van intellectuelen zijn we systeemdenkers geworden. In de zin, dat alles wel een rede heeft gekregen, maar dat die rede vrijwel geheel ingericht is geraakt van onze waarde.

Wij verbazen ons altijd over de wijze Grieken. Hoe konden ze toen toch al tot zulke slimme gedachtes komen!? Die verwondering schildert Plato en zijn tijdgenoten af alsof het kinderen zijn vergeleken met ons. En dat is toch eigenlijk belachelijk.

De mate van intellect was namelijk toen even groot als nu. Het brein heeft echt niet zo snel een evolutie in bewustzijn doorgemaakt. We hebben alleen veel meer informatie. Maar dan ook echt veel veel meer informatie. Maar maakt ons dat slimmer? We kunnen inderdaad hogere huizen bouwen en bruikbare energie opwekken uit uranium, maar brengt ons dat dichter bij het antwoord op waarom wij hier op aarde zijn? Ik denk dat de vormulering van intellect een wending heeft genomen sinds de oude Grieken.

Plato koppelde met speels gemak, menselijk handelen aan zingeving, boodt fictieve scenario's waarin hij mensen aan het denken deed zetten over wat ze echt belangrijk vonden en dus, welke waarde voor hun belangrijk waren. Maar nu lijkt die vraag ver te zoeken in het dagelijks leven. We zijn zo druk bezig om onze ivoren toren hoger te bouwen, waardoor wij de fundering uit het zicht zijn geraakt.